Onderzoek naar snellere schimmeldiagnose Prinses Máxima Centrum, WKZ, Westerdijk Instituut en UMC Utrecht

Onderzoekers van het Prinses Máxima Centrum, het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ), Westerdijk Instituut en UMC Utrecht hebben samen een eerste stap gezet naar een nieuwe DNA-test voor schimmelinfecties bij kinderen met leukemie of na een stamceltransplantatie. Die test zou in de toekomst kunnen zorgen voor een snellere en nauwkeurigere diagnose van deze belangrijke complicatie.
Elk jaar krijgen ongeveer 150 kinderen in Nederland de diagnose leukemie. Tijdens en na de intensieve behandeling is hun afweer verzwakt, waardoor ze extra kwetsbaar zijn voor infecties. Soms ontstaat koorts en helpt antibiotica niet. Dan is een schimmelinfectie een mogelijke oorzaak. Zo’n infectie is een ernstige complicatie die de behandeling kan vertragen of onderbreken.
Kinderoncoloog in opleiding en onderzoeker Laura Rotte van het Prinses Máxima Centrum ziet in haar werk de gevolgen hiervan: ‘Om te achterhalen of er een schimmel actief is, moeten kinderen nu vaak een longspoeling ondergaan onder narcose. Helaas lukt het niet altijd om in de vloeistof van de longspoeling precies te bepalen of en welke schimmel er zit.’
Schimmel-DNA als aanknopingspunt
In samenwerking met het UMC Utrecht onderzochten de onderzoekers of celvrij schimmel-DNA in het vocht verkregen uit de longspoeling én bloed kan worden gebruikt voor de diagnose. Onderzoeker Emmy Wesdorp, tijdens het onderzoek werkzaam in het Center for Molecular Medicine van UMC Utrecht en nu bio-informaticus in de Tytgat-groep van het Máxima, legt uit: ‘We gebruiken geavanceerde technieken om miljoenen DNA-fragmenten uit te lezen. Slechts een fractie daarvan is van schimmels. Het is alsof je in een volle papiercontainer met blauwe confetti tientallen witte snippertjes zoekt.’
De onderzoeksgroep van Oncode Institute onderzoeker prof. dr. Jeroen de Ridder aan het Center for Molecular Medicine ontwikkelde een werkwijze om celvrij schimmel-DNA in monsters op te sporen. Door dit DNA te vergelijken met grote databases konden de onderzoekers vaststellen of er sprake was van een schimmelinfectie, en zo ja, welke schimmel deze veroorzaakte. In een eerste testgroep van zeven kinderen, die verdacht werden van een schimmelinfectie, werd zowel in de vloeistof van de longspoeling als in het bloed Aspergillus fumigatus gevonden. Bij vijf van hen werd ook schimmel-DNA in het bloed aangetoond. Dit zou een veel minder belastende methode dan de gebruikelijke longspoeling voor kinderen kunnen zijn.
De onderzoekers publiceerden de resultaten in npj Genomic Medicine.
Toekomstige toepassing in de kliniek
Volgens prof. dr. Louis Bont, kinderarts-infectioloog in het WKZ en als clinical trialist verbonden aan de Tissing-groep in het Máxima, is de test veelbelovend: ‘We kunnen hiermee in de toekomst wellicht beter onderbouwd kiezen voor een gerichte schimmelbehandeling. Dat helpt om onnodige medicatie met bijbehorende bijwerkingen en schade aan organen te voorkomen. En dat verbetert weer de kwaliteit van leven van kinderen met kanker.’
De onderzoekers hopen de test in de toekomst verder uit te breiden naar andere soorten schimmels. ‘Ons doel is een diagnostische test die breed toepasbaar is én weinig belastend voor kinderen,’ zegt Rotte. Wesdorp vult aan: ‘We staan aan het begin, maar dit onderzoek laat zien dat het kan werken.’

Spar en SSH hebben plannen op korte termijn voor bewoners Utrecht Science Park
Op dinsdag 10 juni jl. werd de gemeenteraad bijgepraat tijdens een informatiesessie op het kantoor van Stichting Utrecht Science Park over de stand van zaken omtrent de leefbaarheid op het Utrecht Science Park. Daar werden de resultaten van een enquête onder student-bewoners en de plannen van o.a. de supermarkt, SSH en Universiteit Utrecht gepresenteerd rondom dit thema.

Startups van UtrechtInc vallen in de prijzen bij de Philips Innovation Awards
Het was een bijzondere avond vol innovatie en ondernemerschap, waarbij de startups van UtrechtInc in de spotlight stonden tijdens de 20e editie van de Philips Innovation Award Grand Final.

Feestelijke opening grootste en meest complete Evolutietuin
De nieuwe, voor zover bekend grootste en meest complete Evolutietuin ter wereld, is officieel geopend. Wetenschappelijk directeur van de Botanische Tuinen, Edwin Pos, benadrukte de rol van de Evolutietuin in relatie tot kennis over diversiteit in het plantenrijk en het ontstaan daarvan. Margot van der Starre, vice voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht, verrichte de openingshandeling samen met Pos.

Programma Utrecht Science Week 2025 bekend
Het programma voor de Utrecht Science Week 2025 is bekend. Vanaf nu kun je je inschrijven voor één of meerdere van de vele inspirerende programmaonderdelen. Komende weken volgen nog meer programmaonderdelen. Neem alvast een kijkje, schrijf je in voor de programmaonderdelen waar jij graag bij wil zijn en mis niks!