Op reis door de geschiedenis van de plantenevolutie in de nieuwe Evolutietuin
In juni gaat de nieuwe Evolutietuin van de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht officieel open. Tijdens een wandeling door de Evolutietuin maken bezoekers een tijdreis van ruim 900 miljoen jaar: van de eerste planten, de Groenwieren, tot aan de Bloemplanten, de meest diverse groep planten van nu. Gijs Steur, collectiebeheerder van de Botanische Tuinen: “Een evolutietuin van deze schaal en compleetheid, dat heb ik nog in geen enkele andere botanische tuin gezien.”
Omdat de vorige evolutietuin in de Botanische Tuinen inhoudelijk en qua toegankelijkheid verouderd was, vonden Steur en zijn collega’s het tijd voor een nieuwe, geüpdatete tuin. Eentje die aansluit bij de huidige wetenschappelijke inzichten en overzichtelijk en begrijpelijk is voor een breed publiek.
“Evolutie is de basis van de enorme diversiteit aan planten,” geeft Steur aan. “Er zijn bijna een half miljoen plantensoorten op deze wereld. Om deze in te kunnen delen, is begrip van evolutie ontzettend belangrijk. Maar het is tegelijkertijd ook complex. Wat werkt er beter dan de evolutie van planten beeldend weer te geven in je tuin?”
Doordacht ontwerp
Om de boodschap zo goed mogelijk over te laten komen, is er veel denkwerk gegaan in het ontwerp van de tuin. “Het verhaal is nu veel duidelijker,” aldus Steur. “Als je je weg door de tuin aflegt, kom je alles in de evolutionaire volgorde tegen. Terwijl je van de Mossen naar de Bloemplanten loopt, zie je hoe de verschillende planten aan elkaar gelinkt zijn. Bovendien loopt geen enkel pad dood, wat laat zien dat evolutie nooit stopt. In het aanlegplan hebben we ook meer ruimte gereserveerd voor grote groepen dan voor kleinere. Dus door gewoon door de tuin te wandelen, krijg je al veel informatie mee.”
Installaties
Naast informatieborden vind je op verschillende plaatsen in de Evolutietuin ook kunstinstallaties, die werden ontwikkeld in samenwerking met Studio Louter en kunstenaar Frank Tjepkema. De installaties bevinden zich bij sleutelmomenten, essentiële ontwikkelingen, in de plantenevolutie. Denk aan het moment dat zaden ontstonden, of de eerste bloemen verschenen. De installaties zijn op verschillende manieren dynamisch. Je kunt ze bijvoorbeeld bedienen, of nieuwe dingen zien als je ze vanuit een andere hoek bekijkt. Deze dynamiek staat symbool voor het feit dat evolutie altijd in beweging is.
“De installaties zijn heel visueel en abstract. Dankzij deze installaties kunnen we net weer een breder publiek aanspreken,” geeft Steur aan.
Onderwijs
De nieuwe Evolutietuin is niet alleen ontworpen met het algemene publiek in gedachten. Zo speelt de tuin ook een rol in verschillende cursussen voor biologiestudenten. De studenten leren er bijvoorbeeld hoe ze verschillende groepen planten kunnen herkennen. Daarnaast wordt materiaal uit de tuin gebruikt voor plantenpractica.
Nog completer
De tuin geeft nu al een goed beeld van de plantendiversiteit, maar wordt de komende jaren nog completer. “Sowieso zijn in de Evolutietuin maatregelen genomen die ervoor zorgen dat ook veeleisende planten er kunnen gedijen,” zegt Steur. “Zo hebben we greppels gegraven en plekken opgehoogd voor een betere drainage. Maar de planten in de tuin worden ook ouder en groter. Zo zorgen ze voor schaduw en houden ze de wind tegen. Er ontstaan daardoor omstandigheden voor bijzondere planten, die we nu nog niet in de tuin kunnen kweken.”
Openingsmaand Evolutietuin
In juni zijn er allerlei activiteiten te doen rondom de opening van de Evolutietuin. Meer informatie.
In de knoop: hoe cellen DNA-knopen ontwarren om het genoom te beschermen
DNA ziet er niet altijd uit als de bekende dubbele helix. Soms vouwt het zich in ongebruikelijke vormen. Een van die vormen is de G-quadruplex (G4), een soort knoop in het DNA. Deze knopen spelen een rol bij het aan- of uitzetten van genen. Maar als ze niet op tijd worden ontward, kunnen ze schade aan het genoom veroorzaken. Onderzoekers van de groep van Puck Knipscheer, in samenwerking met het Karolinska Institutet, hebben nu een verrassend mechanisme ontdekt dat deze knopen onder controle houdt. Hun bevindingen zijn op 12 juni gepubliceerd in Science en kunnen bijdragen aan nieuwe behandelstrategieën voor ziekten zoals kanker.
Aantal dierproeven Universiteit Utrecht en UMC Utrecht in 2024 opnieuw gedaald
Het aantal dierproeven van de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht is in het afgelopen jaar opnieuw gedaald. Er is een daling van 14.192 in 2023 naar 12.584 in 2024. Dit blijkt uit het gezamenlijke Jaarverslag Dierproeven 2024.
Utrecht Life Sciences: van pitch naar praktijk
Op 1 oktober 2024 begon Paul Coffer als wetenschappelijk directeur van het strategische thema Life Sciences van de Universiteit Utrecht. Inmiddels is hij ruim een half jaar verder. De wittebroodsweken liggen achter hem; het vizier staat op scherp. Wat trof hij aan, en waar wil hij naartoe? “We hebben alles in huis – nu is het tijd om elkaar écht te vinden.”
Recordaantal deelnemers over de finish op het zonovergoten Utrecht Science Park tijdens de HiPRO Utrecht Marathon
Op zondag 18 mei stond Utrecht volledig in het teken van sport. De HiPRO Utrecht Marathon beleefde een bijzondere editie met een volledige ronde op de marathonafstand en een recordaantal deelnemers van ruim 18.500. In de ochtend begonnen duizenden lopers aan hun run. Traditiegetrouw vonden de start en finish plaats op het Utrecht Science Park, dat het bruisende hart vormde van dit sportieve evenement.