Op reis door de geschiedenis van de plantenevolutie in de nieuwe Evolutietuin
In juni gaat de nieuwe Evolutietuin van de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht officieel open. Tijdens een wandeling door de Evolutietuin maken bezoekers een tijdreis van ruim 900 miljoen jaar: van de eerste planten, de Groenwieren, tot aan de Bloemplanten, de meest diverse groep planten van nu. Gijs Steur, collectiebeheerder van de Botanische Tuinen: “Een evolutietuin van deze schaal en compleetheid, dat heb ik nog in geen enkele andere botanische tuin gezien.”
Omdat de vorige evolutietuin in de Botanische Tuinen inhoudelijk en qua toegankelijkheid verouderd was, vonden Steur en zijn collega’s het tijd voor een nieuwe, geüpdatete tuin. Eentje die aansluit bij de huidige wetenschappelijke inzichten en overzichtelijk en begrijpelijk is voor een breed publiek.
“Evolutie is de basis van de enorme diversiteit aan planten,” geeft Steur aan. “Er zijn bijna een half miljoen plantensoorten op deze wereld. Om deze in te kunnen delen, is begrip van evolutie ontzettend belangrijk. Maar het is tegelijkertijd ook complex. Wat werkt er beter dan de evolutie van planten beeldend weer te geven in je tuin?”
Doordacht ontwerp
Om de boodschap zo goed mogelijk over te laten komen, is er veel denkwerk gegaan in het ontwerp van de tuin. “Het verhaal is nu veel duidelijker,” aldus Steur. “Als je je weg door de tuin aflegt, kom je alles in de evolutionaire volgorde tegen. Terwijl je van de Mossen naar de Bloemplanten loopt, zie je hoe de verschillende planten aan elkaar gelinkt zijn. Bovendien loopt geen enkel pad dood, wat laat zien dat evolutie nooit stopt. In het aanlegplan hebben we ook meer ruimte gereserveerd voor grote groepen dan voor kleinere. Dus door gewoon door de tuin te wandelen, krijg je al veel informatie mee.”
Installaties
Naast informatieborden vind je op verschillende plaatsen in de Evolutietuin ook kunstinstallaties, die werden ontwikkeld in samenwerking met Studio Louter en kunstenaar Frank Tjepkema. De installaties bevinden zich bij sleutelmomenten, essentiële ontwikkelingen, in de plantenevolutie. Denk aan het moment dat zaden ontstonden, of de eerste bloemen verschenen. De installaties zijn op verschillende manieren dynamisch. Je kunt ze bijvoorbeeld bedienen, of nieuwe dingen zien als je ze vanuit een andere hoek bekijkt. Deze dynamiek staat symbool voor het feit dat evolutie altijd in beweging is.
“De installaties zijn heel visueel en abstract. Dankzij deze installaties kunnen we net weer een breder publiek aanspreken,” geeft Steur aan.
Onderwijs
De nieuwe Evolutietuin is niet alleen ontworpen met het algemene publiek in gedachten. Zo speelt de tuin ook een rol in verschillende cursussen voor biologiestudenten. De studenten leren er bijvoorbeeld hoe ze verschillende groepen planten kunnen herkennen. Daarnaast wordt materiaal uit de tuin gebruikt voor plantenpractica.
Nog completer
De tuin geeft nu al een goed beeld van de plantendiversiteit, maar wordt de komende jaren nog completer. “Sowieso zijn in de Evolutietuin maatregelen genomen die ervoor zorgen dat ook veeleisende planten er kunnen gedijen,” zegt Steur. “Zo hebben we greppels gegraven en plekken opgehoogd voor een betere drainage. Maar de planten in de tuin worden ook ouder en groter. Zo zorgen ze voor schaduw en houden ze de wind tegen. Er ontstaan daardoor omstandigheden voor bijzondere planten, die we nu nog niet in de tuin kunnen kweken.”
Openingsmaand Evolutietuin
In juni zijn er allerlei activiteiten te doen rondom de opening van de Evolutietuin. Meer informatie.
Bron: Universiteit Utrecht (Botanische Tuinen)